قبلا یادآور شدیم که در نوجوانی تغییرات عمده ای در فرد بوجود می آید .بعضی از این تغییرات مشترکا بین این گروه سنی پدیدار می گردد مانند تغییرات سریع قد، وزن ، قیافه ظاهری و نهایتا بلوغ ج ن س ی می باشد . که این تغییرات زیست شناختی (تغییراتی که در ارتباط با امور جسمی می باشد ) ترکیبی از علامت های عصبی و هورمونی را در بر دارد .
بلوغ مرحله ای از زندگی است که در آن انسان تکامل ج ن س ی می یابد و از قابلیت تولید مثل برخوردار می شود . سن بلوغ در جوامع مختلف متفاوت است و آنچه حائز اهمیت است تفاوت های فردی در زمان شروع و خاتمه بلوغ و واکنش روانی نوجوانان به چگونگی این تغییرات می باشد .
در بخش قبلی هم اشاره کردیم که یکی از مشکلات خاص این دوره هویت یابی می باشد لذا مهمترین و عمده ترین تکلیف او در این دوره داشتن هویتی با ثبات است .
عوامل متعددی در شکل گیری هویت نوجوانان نقش دارند عواملی مانند خانواده ، مدرسه ،محل زندگی ،رسانه های گروهی و گروه همسالان . اولین نهادی که در شکل دادن پایه های اولیه شخصیت نوجوان تاثیر دارد خانواده می باشد .
در پی یافتن هویت ، یکی از اهداف او کسب استقلال است . پاره ای از رفتارهای خاص او را که به تعبیر اطرافیان نوعی عصیان یا اختلاف سلیقه تلقی می شود می توان عکس العمل او برای رسیدن به خودمختاری قلمداد کرد .
بدین ترتیب می توان گفت که کشمکش میان والدین و نوجوانان به منزله خدشه دار شدن رابطه عاطفی یا جدایی بین آنان نیست بلکه تا حدودی لازمه تحول و کسب استقلال است .
کوتاه سخن آن که در دوران نوجوانی پیوند میان والدین و نوجوان از بین نمی رود بلکه شکل تازه ای پیدا می کند و در آخر یادآور می شویم که اگر والدین مقررات مورد نظر خود را همراه با استدلال های منطقی با نوجوانان در میان بگذارند و درباره انتظارات و خواسته های خود توضیح های قانع کننده ارائه دهند و در عین حال با آنان رابطه ای صمیمی و حمایت کننده داشته باشند نوجوانان نیز استقلال مورد نیاز خود را با سهولت بیشتری کسب می کنند .
نفس عمیق1 :کودکان ذاتا مقلد هستند ، با وجود تمام تلاشی که برای یاد دادن رفتار خوب به آنها می شود ، مانند والدینشان رفتار می کنند .
نفس عمیق 2:آنچه هستید شما را بهتر معرفی می کند تا آنچه می گویید .
نوجوانی دوره ای از رشد است بین کودکی و بزرگسالی .غالبا یک دوره انتقالی است همراه با تغییرات عمده جسمانی ،شناختی ،اخلاقی و اجتماعی که از حدود 11-12 سالگی شروع می شود تا سن 20 سالگی خاتمه می یابد .افراد در دوران نوجوانی دستخوش دگرگونی های چشمگیری می شوند که غالبا نوسان های پر شور عاطفی را به دنبال دارد .
دوره نوجوانی دوران حساس و بسیار بحرانی است و از این رو نوع روش تربیتی که درباره نوجوانان به کار می رود نقش بسیار مهمی در شکل دادن به شخصیت آینده او دارد .
بعضی از روانشناسان معتقدند که تغییرات منظم و از پیش برنامه ریزی شده ژنتیکی که به طور طبیعی در فرآیند رشد ظاهر می شود باعث تغییرات رفتاری او می شود ( که در بخش بعدی به تفصیل توضیح خواهم داد) گر چه این عوامل موثر است اما به تنهایی نمی تواند تغییرات رفتاری را در آنها بوجود آورد .
دوران نوجوانی پر تنش و توام با شور و هیجان است دورانی که تغییراتی ناشی از بلوغ ج ن س ی نوجوان بوجود می آید .
تا پیش از نوجوانی روابط عمده فرد بیشتر به حلقه خانواده و دوستان نزدیک محدود است ولی از این سن به بعد روابط اجتماعی او گسترش می یابد .
نوجوان در این مرحله با کسب استقلال از والدین مواجه است .استقلال زمانی که با تمایلات درونی نیز همراه می شود باعث بروز حالاتی از طوفان و تنش می گردد که عوامل تربیتی و محیطی در این بحران تاثیر بسزایی دارد.
نوسان های خلقی جزیی از ویژگی های بهنجار نوجوانی است.
خطری که نوجوان را در این مرحله تهدید می کند بحران هویت یا سردرگمی و آشفتگی نقش است .اکثریت نوجوانان خود را با یک سوال اساسی و مهم « من کیستم » مواجه می بینند ، شاید به همین دلیل آنان با گروه همسالان خود پیوندی ناگسستنی پیدا می کنند.
در سیر تحول و تغییرات نقش همسالان ،معلمان و مدرسه را نباید نادیده گرفت .
با توجه به اینکه رشد فرآیندی است که از لحظه تولد (و به اعتقاد بعضی قبل از تولد )شروع می شود و تا مرگ ادامه دارد لذا لازم است به تبع آنکه انسان موجودی آگاه و منطقی است برای تواناییها و قابلیتها و اراده انسان نقش فعالتری در نظر بگیریم .
نفس عمیق :آداب و اصول خویش را به فرزندانتان تحمیل نکنید زیرا آنان برای زمانی غیر از زمان شما آفریده شده اند .حضرت علی (ع)
زین ماتمی که چشم ملایک زخون تراست گویا عـــزای صادق آل پیمـــبر اســـت
یا رب چه رویداده کزین سوک جانــگداز خلقی پریش خاطر و دلها پرآذر است
چون لاله داغدار شد دل سلطان اولیاء شال عزا به گردن و با غم برابر است
خون می رود زدیده دلـــهای شیعیان زیرا که قلب عالم امکان مکدر است
شهادت جانگداز رئیس مذهب شیعه ، امام جعفر صادق (ع) بر همه شیعیان تسلیت باد .